Webwinkel Crash. Het (morele) faillisement van de webwinkels

In het huidige beursklimaat raakt het zogenaamde 'helicopter geld' op. Helicopter geld is speculatief tegoed dat voortkomt uit koerswinsten op aandelen en beschikbaar gekomen fondsen door opkoopprogramma's van centrale banken. In een half jaar tijd zijn deze tegoeden voor een flink deel opgedroogd. Eindeloos investeren in lange termijn Ecommerce doelen (zeg maar Webwinkels) dreigt hierdoor te stagneren. Dit getuige de vrije val van de marktwaarde van Wehkamp, Fonq en Zalando; er is geen zicht op een duurzaam positief rendement en de rek is eruit. In 2011-2015 werd Wehkamp te koop aangeboden middels een zakenbank en werd de verkoopwaarde op 750 tot 900 miljoen geschat. Nadat de omzetcijfers middels discutabele (IFRS) methoden werd opgekrikt naar 501 miljoen volgde een overdracht voor 450 miljoen, waarvan 350 miljoen 'goodwill'.

Anno 2018 heeft APAX dat goodwill bedrag teruggebracht naar 178 miljoen zodat de waarde van Wehkamp naar beneden is gevallen en APAX een forse aftrekpost voor de belastingen heeft. Angstige banken echter zitten waarschijnlijk nog middels leningen voor vele miljoenen vast aan veel internetbedrijven, getuige het gemak waarmee men 40 miljoen 'dividend' leende aan dit bedrijf aan om de aandeelhouders contant uit te keren. Vasthouden aan een krediet plafond zou misschien betekenen dat het bedrijf (Apax) niet meer aan zijn verplichtingen kan voldoen, dus gaan de banken over tot het verlenen van deze extra kredieten in de hoop dat webwinkels en holdings ooit gaat terugbetalen. Wie dit niet gelooft moet de solvabiliteitcijfers (= economische stabiliteit) van diverse webwinkels/holdings maar eens opsporen. Alles beneden de 25% is een absolute ramp.

Momenteel zijn de kaarten dus ongunstig geschud voor Ecommerce, het te lenen geld raakt op evenals het geduld van banken, leveranciers en investeerders. Aan de andere kant zijn er logistieke problemen bijv. het tekort aan koeriers en vervoeders die ook nog te kampen hebben met verstoppingen op het wegennet, de zogenaamde 'perma file' en de verkeersveiligheid in woonwijken. Deze permanente files rondom de steden zullen met de toename van het snippervervoer voor webwinkels zeker niet afnemen. Ook door verschraling van de Ecommerce markt zijn er welliswaar meer orders van klanten maar ze worden steeds kleiner. Dit gaat ook ten koste van het resultaat. Ook het opkoopmechanische werkt niet meer; vroeger werden webwinkels die het goed deden opgekocht door de grote bedrijven, tegenwoordig ploppen de webwinkels als paddestoelen uit de grond. Opkopen is geen optie meer; dood concurreren is de modus operandi geworden. En dat blijkt met name lastig als er steeds nieuwe websites blijven opkomen als schuimkoppen in een steeds woestere zee. Er verdwijnen er 4, maar tegelijk komen er 12 nieuwe bij...

Die woeste zee waarin webwinkels komen en ondergaan wordt weer gedomineerd door een Tsunami: Alibaba, Amazon en Ebay & Cie. Als laatste redmiddel storten webwinkels (oa Zalando, Bol) zich in de markt van trading platforms, waarbij andere (web)winkels hun spullen via Bol, Coolblue etc aanbieden. Een markt die al lang vergeven is door Amazon, Ebay en Aliexpress waar de autonome groei plaatsvindt, zowel qua volume als mogelijkheden. Met Amazon als ultieme dreiging zal een kapitein aan boord van bijv. Coolblue en Bol echt wel doorhebben dat het einde in zicht is. En met die wetenschap zal men nog snel een slag willen maken. Of dat nu een beursgang, overname of een nieuwe investeerder is; de webwinkel zal en moet liquide worden gemaakt om de zakken van de oprichters en eerste investeerders te vullen. Om daarna langzaam op te lossen in een groter concern waar men er vrolijk op af-schrijft. Fiscaal prettig voor dat corncern maar maatschappelijk feitelijk een witwas praktijk. Een sluipende crash dus waarin al het geinvesteerde kapitaal wegflubbert als uit een losgelaten ballon. Een dot com crash 2.0 waarvan niet langer de vraag is of deze nog moet komen: deze crash is al begonnen. Het is een moreel faillisement.

Behalve de zware financiele gevolgen moeten we ook de maatschappelijke impact onder ogen zien. Diverse journalisten hebben de immorele werkwijze en leugens van grote webwinkels blootgelegd. Veel mensen die kopen via deze webwinkels sluiten de ogen voor deze praktijken; vaak dezelfde groep die te hoop loopt tegen de overlast van te krap gehuisveste en uitgebuite buitenlandse werknemers in hun wijk. Die overlast is het gevolg van 'personeelmakelaars', die al jaren grof geld verdienen door jonge mensen uit landen ver weg hier te halen en tegen een minimumloon zo hard mogelijk te laten werken. En ze vervolgens met 8 in een huisje te proppen en per persoon honderden euro's huur vraagt. Deze 'personeelmakelaars' of mensenhandelaren verdienen zo 2x op elke arbeids immigrant. Huurbescherming? Als buitenlandse kamer- of caravanbewoner is dat 0,0. Werk je te langzaam? Heb je kritiek op je werk- of woonsituatie? Dan kun je vertrekken naar je 'Homeland'.

We beroven autochtone werknemers met LBO en MBO diploma van loopbaanmogelijkheden en de oost-europeesche landen van hun meest productieve werknemers. We laden onze binnensteden en woonwijken op met tienduizenden arbeidsimmigranten. Deze geven vrijwel niets uit binnen de circulaire economie; hun verdiensten gaan naar de 'personeelmakelaars' en familie in thuisland, ook hun inkomstenbelastingen en sociale premie's gaan naar het buitenland. De webwinkels gunnen hun werknemers niets: een minimum salaris, geen ziektegeld, geen pensioen, geen arbeidszekerheid en al helemaal geen carriere mogelijkheden. Allemaal om de kosten van e-commerce ondernemers zo laag mogelijk te houden om de verliezen nog enigszins te beperken. Nog denken de ICT werknemers binnen de E-commerce dat de bomen tot aan de hemel groeien. Voor hen heb ik een slechte boodschap; nog een paar jaar en jouw werk wordt verricht in China, Korea of India. En daarvoor in Tjechië of Polen, waar ook uitstekend onderwijs is en de arbeidskosten véél lager zijn. In het Oosten en zuiden van Duitsland of Polen komen waarschijnlijk de megagrote distributie centra van Amazone en Alibaba te staan. In deze bedrijven zal minder plaats zijn voor 'onze jongens en meisjes' maar zal de staf bestaan uit anglo-aziatische functionarissen, een aziatisch-oosteuropese ICT afdeling  en oost-europese werknemers in de uitvoering.

Als dit epistel u teveel is hou uzelf dan deze spiegel voor: Uw kind gaat naar school. Dat kost ons als samenleving ongeveer 8500 euro per jaar, en bij 5 jr middelbaar onderwijs is dat al gauw 42.500. Wij hoesten dat op middels onze belastingen. Dat doet elke burger, elk normaal bedrijf. DSM zal misschien 30 euro meebetalen aan zijn of haar opleiding, Akzo 20 misschien?  De banken samen misschien wel 600 euro, automobilisten samen denk ik ruim duizend.  Hoeveel euro dragen Bol, Fonq, Wehkamp, Coolblue samen bij aan de opleiding van uw kind? Nul, nada, zip, helemaal niets. Als u ziek wordt en er honderdduizenden nodig zijn voor uw behandeling, denkt u dan dat Fonq ook maar 1 euro bijdraagt aan uw genezing? NIETS DUS. Integendeel, dankzij een permanent negatief bedrijfsresultaat vreet het bedrijf alleen maar belastinggeld op en bij een faillisement staan de belastingdienst en uwv weer met lege handen. Door op de pof te werken hebben Wehkamp & Cie veel retail bedrijven die wél belasting en premies betalen gesloopt.

Of er in 2019 veel webwinkels failliet zullen gaan? Er staan er al heel wat op het randje. In ieder geval zal er wel veel geld, inzet en vindingrijkheid verdwijnen in het economische en maatschappelijke zwarte gat wat e-commerce heet. Wellicht dat de fiscus, uwv of economische zaken eindelijk wakker wordt en stelt dat het niet langer kan dat er duurzaam verlies wordt geleden, dat personeel wordt uitgebuit. Ook niet al worden verliezen gecompenseert door investeringen en inkomsten elders uit een holding, dat gaat weer ten koste van belastinginkomsten daar of bij andere bedrijven die zich wél aan de (maatschappelijke) regels houden. Dan moet er op een eerlijke basis geconcurreerd worden, dan moet er belasting en premies in Nederland worden betaald. Dat zou het einde betekenen van veel e-commerce ondernemingen.